U chorych na pełnoobjawową nadczynność tarczycy występują takie symptomy jak spadek masy ciała, drżenie rąk, zwiększona potliwość, nadmierna ruchliwość, bezsenność czy kołatanie serca. Ponadto, nadczynność tarczycy objawia się również poprzez uczucie gorąca, lekkie zaczerwienienie szyi oraz twarzy, zaburzenia nastroju
Tarczyca jest gruczołem położonym u podstawy szyi, po obu stronach tchawicy. Wytwarza hormony pobudzające procesy energetyczne we wszystkich tkankach naszego organizmu. Czynność tarczycy jest regulowana przez podwzgórze i przysadkę. Podwzgórze produkuje tyreoliberynę (TRH), która, działając na przedni płat przysadki, pobudza go do produkcji hormonu tyreotropowego (TSH). Z kolei TSH pobudza tarczycę do wydzielania hormonów T4 i T3, których zwiększone stężenie hamuje wydzielanie TSH w przysadce, natomiast zmniejszone stężenie jest sygnałem do większego wydzielania TSH. Co to jest niedoczynność tarczycy? Niedoczynność tarczycy to zespół objawów wynikających z niedoboru hormonów tarczycy lub defektu ich receptora. Jakie są jej rodzaje? Niedoczynność tarczycy można podzielić na: Pierwotną – przyczyny: stany chorobowe prowadzące do niedoboru obwodowych hormonów tarczycy (↓fT4, ↓fT3, ↑TSH)Wtórną – przyczyny: niedobór TSH (↓TSH, ↓fT4, ↓fT3) Wrodzoną – przyczyny: wady wrodzone tarczycy, błędy syntezy hormonów tarczycy, niedobór lub nadmiar jodu, leki, przeciwciała matczyne, wady układu podwzgórzowo-przysadkowegoNabytą – przyczyny: choroba Hashimoto, pourazowa, niedobór jodu, wielohormonalna niedoczynność przysadki. Jak się objawia niedoczynność tarczycy? Objawy są zróżnicowane i zależne od wieku. Po urodzeniu: przedłużająca się żółtaczka fizjologiczna duże ciemię szerokie szwy czaszkowe hipotermia przepukliny słabe łaknienie Po miesiącu: senność zaparcia suchość skóry mały przyrost masy ciała ochrypły głos. Dzieci i młodzież: zahamowanie wzrastania, opóźnienie dojrzewania kośćca opóźniony wiek zębowy opóźnione dojrzewanie płciowe zła tolerancja zimna suchość skóry, zmiany na łokciach i kolanach (objaw brudnych łokci) suche, matowe, łatwo wypadające włosy zaparcia (zobacz: Zaparcia u dzieci) senność, zaburzenia koncentracji tendencja do przyrostu masy ciała pomimo zmniejszonego łaknienia (Uwaga! otyłość nie jest objawem dominującym!) zmiany w badaniach dodatkowych (niedokrwistość, ↑stężenia cholesterolu, w tym ↑frakcji LDL. Za pomocą jakich badań stwierdza się niedoczynność tarczycy? Oznaczanie stężenia TSH, ft4, ft3 Uwaga! Większość autorów przyjmuje zakres referencyjny TSH w przedziale 0,45–4,5 mIU/l, należy jednak pamiętać, że norma ta ma charakter populacyjny i należy ją odnosić do młodzieży po 14. roku życia. Każda osoba wykazuje bowiem indywidualny, uwarunkowany genetycznie i osobniczo zmienny próg wydzielania hormonów tarczycy. Normy referencyjne TSH, fT3, fT4 są zróżnicowane w zależności od wieku dziecka i obligatoryjnie powinny zostać uwzględnione w ocenie czynnościowej tarczycy. Dla przykładu norma TSH dla dziecka 2-miesięcznego wynosi 0,6–10 mIU/L, dla 5-latka 0,4–6,0 mIU/L, a górne granice stężenia fT3 u osób poniżej 20. roku życia są wyższe. Oznaczanie swoistych przeciwciał przeciwtarczycowych: przeciwko peroksydazie tarczycowej (anty-TPO) oraz przeciwko tyreoglobulinie (anty-Tg) Badanie palpacyjne i ultrasonograficzne tarczycy W kontekście zmiany wielkości tarczycy i/lub jej niejednorodnej struktury należy wyjaśnić pojęcia wole obojętne i wole guzkowe. Wole obojętne – powiększenie tarczycy przebiegające bez objawów klinicznych, przy prawidłowym stężeniu hormonów tarczycy. Występuje u ok. 10% dzieci w wieku 6–12 lat. Przyczyny powstawania wola niedobór jodu Uwaga! Od 1997 roku w Polsce wprowadzono obligatoryjne jodowanie soli kuchennej oraz wzbogacanie jodem mieszanek mlecznych – uzyskano wystarczające zaopatrzenie w jod. dieta ubogobiałkowa i niskokaloryczna niedobór selenu, witaminy A, cynku, żelaza, magnezu nadmierna podaż wapnia i tłuszczów monotonna dieta bogata w substancje wolotwórcze: kapustę, kalafior, brukselkę, rzepę, szpinak, orzeszki ziemne zanieczyszczenia przemysłowe: związki ołowiu, siarki, rtęci, fenole, azotany genetycznie uwarunkowane zaburzenia syntezy hormonów tarczycy Diagnostyka wola USG tarczycy – zwiększenie objętości tarczycy TSH, ft3, ft4-norma Leczenie wola Leczenie preparatami jodu należy rozważyć indywidualnie na podstawie danych epidemiologicznych na temat zaopatrzenia w jod obszaru, gdzie przebywa dziecko. Wole guzkowe – stan, gdy badaniem palpacyjnym stwierdza się obecność jednego guzka lub wielu guzków, któremu może, ale nie musi towarzyszyć powiększenie tarczycy. Jeżeli natomiast guzek/guzki są niebadalne palpacyjnie, a jedynie widoczne w obrazie ultrasonograficznym mówimy o incydentalomie. Częstość występowania: dzieci małe – <1%, 11–18 lat – 1,5%. Decydującą rolę w diagnostyce różnicowej odgrywa ocena cytologiczna materiału uzyskanego za pomocą biopsji cienkoigłowej. Diagnostyka i leczenie powinno się odbywać w ośrodkach specjalistycznych. Na czym polega leczenie niedoczynności tarczycy? Niedoczynność tarczycy jest chorobą przewlekłą i może się utrzymywać przez całe życie. Jednak wdrożenie leczenia we właściwym czasie i odpowiedniej dawce, całkowicie eliminuje objawy i zapewnia dzieciom osiągnięcie standardu życia zawodowego i rodzinnego, na tym samym poziomie, co zdrowa populacja. Leczenie polega na podawaniu syntetycznego preparatu sodowej soli lewoskrętnej tyroksyny, podawanego rano na czczo, 20–30 minut przed śniadaniem. Dawkę dobiera się indywidualnie w zależności od wieku dziecka. Niekiedy pomimo prawidłowo prowadzonego leczenia nie udaje się uzyskać zalecanego stężenia hormonów we krwi. W takich przypadkach należy zwrócić uwagę na czynniki, które zaburzają wchłanianie l-tyroksyny z przewodu pokarmowego, takich jak: dieta bogatoresztkowa – wegetariańska, niektóre leki: preparaty żelaza, glinu, cholestyramina choroba trzewna (celiakia), zaawansowane choroby jelit, wątroby i serca. Najczęstsze postacie Subkliniczna niedoczynność tarczycy (SNT) Rozpoznajemy ją, gdy zwiększonemu stężeniu TSH towarzyszy prawidłowe stężenie wolnej frakcji hormonów tarczycy (ft4). Przyjmuje się, że jest to stan, odzwierciedlający łagodną niedoczynność tarczycy na poziomie tkankowym. Osoby z SNT na ogół nie zgłaszają żadnych objawów, niekiedy można u nich stwierdzić niewielkie zaburzenia profilu lipidowego. Leczenie należy bezwzględnie podjąć, jeżeli stężenie TSH przekracza 10 mIU/l, natomiast dla mniejszych stężeń decyzja o włączeniu farmakoterapii powinna być rozpatrywana indywidualnie. Choroba Hashimoto Najczęstsza postać autoimmunologicznych chorób tarczycy, która charakteryzuje się naciekiem limfocytarnym i stopniowym uszkodzeniem miąższu tarczycy oraz produkcją narządowo swoistych przeciwciał przeciwtarczycowych: przeciwko peroksydazie tarczycowej (anty-TPO) oraz przeciwko tyreoglobulinie (anty-Tg). Do czynników ryzyka wystąpienia autoimmunologicznego zapalenia tarczycy zalicza się: płeć żeńską (dziewczynki chorują 5–15 razy częściej niż chłopcy), okres dojrzewania, dieta bogata w jod, dodatnie miano przeciwciał przeciwtarczycowych, inne choroby o podłożu autoimmunologicznym (cukrzyca typu 1, bielactwo, łysienie plackowate, celiakia itp.), zespół Downa, Turnera i obciążenie rodzinne. Przebieg kliniczny: jedynie dodatnie miano przeciwciał przeciwtarczycowych wole z kliniczną eutyreozą, subkliniczną niedoczynnością tarczycy lub krótkotrwałą, przejściową nadczynnością tarczycy wole z niedoczynnością tarczycy atrofia tarczycy ze stałą niedoczynnością. Leczenie w fazie klinicznej eutyreozy oraz subklinicznej niedoczynności tarczycy jest dyskusyjne i do tej pory nie stworzono jednoznacznych wytycznych. Przyjmuje się jednak, że u osoby z autoimmunologicznym zapaleniem tarczycy typu Hashimoto stężenie TSH powinno się utrzymywać poniżej 2,5 mIU/l, powyżej należy rozważyć włączenie leczenia.
Jak często występuje nadczynność tarczycy? Nadczynność tarczycy jest jedną z najczęstszych chorób endokrynologicznych; dotyczy ok. 1–2% dorosłych w Polsce. Chorują głównie kobiety w wieku 20–40 lat, natomiast rzadko zdarza się u dzieci. Jak się objawia nadczynność tarczycy?
Data aktualizacji: 19 lipca 2022 Zaburzenia funkcji tarczycy – nadczynność i niedoczynność – to dolegliwość dotykająca głównie ludzi dorosłych, szczególnie dojrzałe kobiety. W ostatnich latach jednak diagnozowana jest coraz częściej u najmłodszych pacjentów. Jakie są objawy nadczynności tarczycy u dzieci i jak wygląda leczenie? Funkcje tarczycy u dzieci a jej nadczynność Tarczyca jest gruczołem wydzielania wewnętrznego. Składa się z dwóch płatów bocznych oraz wąskiej cieśni łączącej te płaty. U człowieka umiejscowiona jest w dolnej, przedniej części szyi. Głównym zadaniem tarczycy jest produkcja hormonów: trójjodotyroniny, tyroksyny, kalcytoniny; Hormony te odpowiedzialne są za wiele podstawowych funkcji ludzkiego organizmu, przede wszystkim za metabolizm w jego narządach wewnętrznych i tkankach. Regulują one funkcjonowanie: układu pokarmowego, układu nerwowego, mięśni, serca; Funkcje tarczycy takie same są u dzieci jak i osób dorosłych, jednak choroby tego gruczołu najczęściej występują u pacjentów w wieku pokwitania. Niemniej jednak zdarzają się również u dzieci, dając podobne objawy, choć trudniej je zauważyć, szczególnie u najmłodszych. Przyczyny nadczynności tarczycy u dziecka Tarczyca u dzieci choruje z różnych powodów. Do najczęstszych przyczyn nadczynności należą: choroba Gravesa-Basedowa– jest to choroba autoimmunologiczna polegająca na obecności we krwi przeciwciał stymulujących tarczycę do produkcji większej ilości hormonów niż w zdrowym organizmie; wśród dzieci schorzenie to jest rzadkością, częściej diagnozuje się ją u nastolatków niż młodszych pacjentów, autoimmunologiczna nadczynność tarczycy u noworodków - występuje u dzieci, których matka cierpi na chorobę Gravesa-Basedowa i wynika z przejścia przez łożysko do organizmu dziecka przeciwciał, które stymulują tarczycę do wzmożonego wydzielania, stan zapalny tarczycy– ostre zapalenie gruczołu ma podłoże bakteryjne, tarczyca jest powiększona i daje dolegliwości bólowe, leczenie polega przede wszystkim na doustnej antybiotykoterapii, początkowa faza choroby Hashimoto - jest to także choroba autoimmunologiczna, w której organizm wytwarza przeciwciała przeciwko tyreoglobulinie (anty-TG) oraz przeciw peroksydazie tarczycowej (anty-TPO), zespół oporności na hormony tarczycy – objawy tego schorzenia podobne są zarówno do tych, jakie daje nadczynność, jak i niedoczynność gruczołu tarczycowego (w tym zaburzenia emocjonalne i zaburzenia rozwoju układu kostnego), wole obojętne– wole tarczycowe powiększone na skutek niedoboru jodu w organizmie dziecka, leczenie polega zazwyczaj na podawaniu jodku potasu, wrodzona, nieuatoimmunologiczna nadczynność tarczycy - wynika z mutacji genu TSHR/Gsα kodującego receptory dla TSH i może być dziedziczona; Rzadsze przyczyny choroby to: łagodne guzki tarczycy, nowotwór (gruczolak) przysadki wzmagający wydzielanie TSH, guzy złośliwe tarczycy; Jak się objawia nadczynność tarczycy u dzieci? Nadczynność tarczycy polega na produkowaniu przez gruczoł większej ilości hormonów niż wynosi zapotrzebowanie organizmu. U dorosłych objawy tej dolegliwości są dość uciążliwe, w związku z tym nietrudno je rozpoznać. U dzieci jednak często wymaga to dużej spostrzegawczości rodziców, ponieważ część symptomów bywa uznawana po prostu za cechy dziecka lub tłumaczona zmęczeniem czy innymi dysfunkcjami organizmu. Najczęstsze objawy nadczynności tarczycy u dzieci to: dolegliwości skórne takie jak nadmierna potliwość, wilgotność, wysypka, ciągłe uczucie gorąca (u dzieci może objawiać się nieustannym rozbieraniem), drżenie rąk, drażliwość i lękliwość, pogorszenie koncentracji, nadpobudliwość, zaburzenia snu (problemy z zasypianiem, wybudzanie się w ciągu nocy), osłabienie mięśni (np. kłopoty z chodzeniem po schodach), zaburzenie pracy serca (przyspieszone bicie serca, uczucie kołatania), zaburzenia menstruacyjne (zbyt wczesne wystąpienie miesiączki – nawet przed 9 rokiem życia, wydłużone, skąpe miesiączkowanie), utrata masy ciała przy dobrym apetycie (bywa spowodowane przewlekłą biegunką), zaczerwienienie oczu, wytrzeszcz oczu (niepokojący symptom, który natychmiast powinno się skonsultować z lekarzem); Nadczynność tarczycy może przyczynić się do powstania chorób współistniejących, jak np.: ADHD, zaburzenia adaptacyjne, stany lękowe, choroba afektywna dwubiegunowa, depresja; Prowadzić może nawet do myśli samobójczych. Dlatego bardzo ważne jest jak najszybsze zdiagnozowanie nadczynności tarczycy. Nadczynność tarczycy u niemowlaka i noworodka jest najtrudniejsza do zdiagnozowania, ponieważ rodzice nie zawsze potrafią zaobserwować jej symptomy, a dziecko nie zgłasza jeszcze wówczas zmian samopoczucia. Zdecydowanie łatwiej przebiega to w przypadku nastolatków. Diagnostyka nadczynności tarczycy u dzieci Rozpoznanie tarczycy przebiega podobnie u dorosłych jak i u dzieci. Polega ono głównie na przeprowadzeniu badań krwi, a także na badaniu palpacyjnym tarczycy, USG i biopsji Skontrolowanie poziomu TSH jest wystarczające na początek, jednak do pełnej diagnozy może on być niewystarczające. Zakres prawidłowości TSH jest sprawą niezwykle indywidualną zależną od wieku, płci, masy ciała, stanu odżywienia, przyjmowanych leków i zmienności osobniczej. Leczenie nadczynności tarczycy u dzieci Nadczynność tarczycy u dziecka leczy się podobnie jak u osób dorosłych. Istnieją trzy podstawowe metody leczenia: metoda farmakologiczna - doustne podawanie leków hamujących produkcję hormonów tarczycy. Leczenie takie jest niestety długotrwałe i może powodować skutki uboczne (np. uszkodzić wątrobę lub szpik kostny), dlatego bardzo ważne jest, by chorobę wcześnie zdiagnozować – im wcześniejsza diagnoza, tym szybsze efekty leczenia farmakologicznego; niekiedy metoda farmakologiczna sprowadza się do antybiotykoterapii – stosuje się ją w przypadku wystąpienia stanu zapalnego gruczołu tarczycowego, polega na doustnym podawaniu antybiotyków, które mają zahamować rozwój zapalenia, jodowanie - jednorazowe podanie promieniotwórczego izotopu jodu zmniejszającego sam gruczoł oraz ilość produkowanych przez niego hormonów, metoda zabiegowa - chirurgiczne usunięcie fragmentu tarczycy, np. zaatakowane guzkami; Leczenie chorej tarczycy u dzieci warto wspierać odpowiednią dietą. Dieta taka powinna być urozmaicona, bogata w witaminy i substancje odżywcze, dostarczająca organizmowi duże ilości jodu. Problemy z tarczycą u dziecka są nie tylko leczone, ale i diagnozowane podobnie, jak u dorosłych pacjentów. Przede wszystkim wykonuje się badania krwi mające na celu ustalenie poziomu: TSH - hormonu przysadki mózgowej oddziałującego na gruczoł tarczycy, hormonów tarczycy T3 i T4. Oprócz badań krwi stosuje się badanie palpacyjne gruczołu przez endokrynologa oraz badanie USG tarczycy. Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny? Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na temat zdrowia i zdrowego stylu życia, zapraszamy na nasz portal ponownie!
Nerwowość, kołatanie serca, nadmierne pocenie się składamy na karb klimakterium, ciągłe marznięcie przypisujemy złemu krążeniu obwodowemu, a bóle stawów – reumatyzmowi. Za tymi dolegliwościami mogą kryć się choroby tarczycy, ale nie przychodzi nam to do głowy, bo słabo znamy ich objawy – aż 44 proc. ankietowanych nie
Autor Wpisy Moj syn ma 11 lat, zrobilismy mu badanie tsh ,wynik 5,40u/ml, dostał leki letrox 1*37,50(poł tabletki 75) brał jeden miesiąc- w trakcie leczenie codziennie bolała go głowa -ból sie nasilał, mial zawroty głowy. Przed podjęciem leczenia dziecko nie wiedziało co to bol głowy zawroty , nudności . Dodam ze po m-cu brania leków wyniki kontrolne Tsh , FT4 ANTY TPO są w normie .Lekarz bagatelizuje te objawy, które zaczęły sie nasilać w czasie leczenie. Czy moze byc to spowodowane braniem letroxu? Autor Wpisy Musisz być zalogowany aby odpowiedzieć na ten temat. NAJCIEKAWSZE ARTYKUŁY NAJNOWSZE WĄTKI NA FORUM Temat Głosy Wpisy Świeżość NAJNOWSZE KOMENTARZE Beti: Witam czy mam chora tarczycę? Tsh 2,934,ft3 3,49poml, ft4 12,48, atg 316, 7, a... Witam. Jak można interpretować poniższe wyniki ? ? Mam 24 lata. Kobieta Tarcz... Szanowna Pani. Docelowe stężenie TSH w pierwszym trymestrze to mniej niż Dzień dobry, bardzo proszę o pomoc. Obecnie jestem w 6 tygodniu ciąży. Moje ...AndrewFlo: Prawej patrząc na babcie z jej perspektywy po lewej stronie....AndrewFlo: Dzień dobry. Moja babcia ma 91 lat i w ciągu kilku (5lat) pojawiło jej się...sandra1287: Witam jestem w trakcie 4 rzutu Gravesa w trakcie przygotowywania do leczenia jod...leptynka1987: Wiem, że problemy z tarczycą są dziedziczne. Mój tata ma nadczynność tarcz...SylaW: Proszę o poradę odnośnie moich wyników. W lipcu poroniłam w 9 tygodniu cią...Niedoczynność tarczycy w ciąży | […] Szczegóły omówiono w dziale ciąża a tarczyca […]...Podwyższone TSH w ciąży | Wysokie TSH a ciąża | Portal […] jawnej niedoczynności tarczycy (podwyższone TSH, obniżone FT4) omó...daniela: Witam Mam pytanie jestem tydzień po operacji całkowitego usunięcia tarczycy...
Wtórna nadczynność tarczycy, która spowodowana jest zmianami w przysadce mózgowej, występuje bardzo rzadko. Wpływające na nadczynność tarczycy przyczyny można podzielić na dwa podstawowe typy różniące się mechanizmem: nadczynność spowodowaną nadmierną produkcją T3 i T4; oraz nadczynność wynikającą z nadmiernego
chłopcze,,aby zbadać dokładnie tarczycę musisz mieć:USG tarczycy,TSH,ft3,ft4 i z tym do lekarza endokrynologa zajmującego sie wielomiesięczne kolejki,a u mnie juz w styczniu nie było zapisów na ten rok .Jest to czekaj w kolejkach,tylko załatw wyniki i do lekarza od regularnie będziesz brał lek,praca tarczycy sie wyrówna i poczujesz się co jakiś czas,który ustali lekarz musisz badac Tsh i beziesz obserwował jak wraca do nie strugaj,bo nic ci nie kiedyś nadczynność tarczycy z 10 lat pracy nie mogłam wejść na drugie piętro,na przystanku musiałam siadać ,bo 10 minut nie mogłam ustać na mi słabo,serce czasem gwałtownie stuknęło kilka razy bez żadnej to tylko wsppomnienie ,bo śmigam jak ty będziesz śmigał .Tylko zastosuj się do zaleceń lekarza i kontroluj poziom TSH. Cytuj
Tarczyca i choroby przytarczyc. Przytarczyce to bardzo małe gruczoły wielkości ziarna grochu.Występują one najczęściej na górnym i dolnym biegunie tarczycy.Wśród chorób przytarczyc rozróżnia się nadczynność i niedoczynność tych narządów, które są związane z ilością wydzielanego parathormonu – hormonu produkowanego przez przytarczyce i uczestniczącego w kontroli
W artykule dokonano przeglądu aktualnych zaleceń dotyczących postępowania w przypadku nadczynności tarczycy (NT) u kobiet planujących ciążę i ciężarnych. Nadczynność tarczycy negatywnie oddziałuje na płodność. Leczenie NT u pacjentek w okresie rozrodczym należy planować z uwzględnieniem planów prokreacyjnych pacjentki. W fizjologicznie przebiegającej ciąży nawet u 20% pacjentek obserwuje się obniżenie wartości TSH. Należy jednak pamiętać, iż izolowane zmniejszenie stężenia TSH przy prawidłowych wartościach wolnych hormonów tarczycy i przeciwciał przeciwtarczycowych w pierwszym trymestrze ciąży jest zjawiskiem fizjologicznym i nie wymaga leczenia. Nadczynność tarczycy u ciężarnej wymaga interdyscyplinarnej opieki ginekologa i endokrynologa, a jej konsekwencje u dziecka mogą wymagać późniejszego leczenia z udziałem neonatologa czy pediatry. Wybór sposobu leczenia NT u pacjentek w ciąży (a w szczególności konieczność stosowania leków przeciwtarczycowych) winna zależeć od jej etiologii. Jawna NT negatywnie oddziałuje na zdrowie matki, przebieg ciąży i rozwój dziecka oraz wymaga leczenia, podczas gdy subkliniczna NT zwykle nie wymaga leczenia, a jedynie ścisłego monitorowania. U pacjentek z chorobą Gravesa i Basedowa po tyreoidektomii, leczeniu radiojodem lub leczonych tyreostatykiem z powodu NT w momencie stwierdzenia ciąży zaleca się oznaczenie stężenia przeciwciał przeciwko receptorowi dla TSH (TRAb), co ma istotne znaczenie dla przewidywania możliwości wystąpienia płodowej nadczynności tarczycy. Fizjologiczne zmiany w zakresie funkcji tarczycy w ciąży i tyreotoksykoza ciążowa Nawet w fizjologicznie przebiegającej ciąży dochodzi do charakterystycznych zmian w zakresie gospodarki jodem oraz produkcji hormonów tarczycy, które znajdują swoje odzwierciedlenie w obserwowanych zwłaszcza w pierwszym trymestrze ciąży wynikach oznaczeń zarówno TSH, jak i wolnych hormonów. Już we wczesnej ciąży dochodzi do gwałtownego wzrostu stężenia estrogenów, co pociąga za sobą dwu–trzykrotny wzrost stężenia globuliny wiążącej tyroksynę (TBG). Wzrost ilości białka wiążącego hormony tarczycy powoduje krótki i przejściowy spadek ich biodostępności poprzez zmniejszenie frakcji wolnych hormonów, a co za tym idzie – pobudzenie osi podwzgórze–przysadka–tarczyca i nasilenie produkcji większej ilości hormonów. Dodatkowym czynnikiem stymulującym tarczycę do produkcji hormonów jest gonadotropina kosmówkowa (β-HCG), która wykazuje podobieństwo strukturalne do TSH [1]. Prowadzi to do rozwoju w pierwszym trymestrze ciąży przejściowej, najczęściej subklinicznej nadczynności tarczycy (NT), która często wiąże się z pojawieniem niepowściągliwych wymiotów W drugim i trzecim trymestrze ciąży stężenie TSH winno się stopniowo podnosić, co zachodzi równolegle ze spadkiem stężeń FT4 i FT3 [2]. Świadomość zachodzących w okresie ciąży zmian jest kluczem do właściwej interpretacji wyników badań laboratoryjnych i umożliwia podjęcie właściwych decyzji terapeutycznych [3]. Uzyskane wyniki należy odnosić do zakresów norm wyznaczonych w danej populacji dla poszczególnych trymestrów ciąży (tabela 1) [4]. Właściwe postępowanie w przypadku przejściowej subklinicznej NT związanej z ciążą powinno obejmować nawadnianie oraz leczenie wspomagające. Jedynie w najcięższych postaciach zachodzi konieczność hospitalizacji. Tab. 1. Przedziały wartości referencyjnych dla stężenia TSH w poszczególnych trymestrach ciąży w populacji polskiej [4] Trymestr I II III TSH (µIU/ml) 0,009–3,18 0,05–3,44 0,11–3,53 Stosowanie w tym wypadku leków przeciwtarczycowych jest błędem. W przypadku nasilonych objawów nadczynności można rozważyć stosowanie leków β-adrenolitycznych [2]. Ciąża indukuje też zmiany w zakresie morfologii tarczycy. Objętość tarczycy rośnie o 10% u kobiet w ciąży zamieszkujących obszary o prawidłowym zaopatrzeniu w jod. Suplementacja jodowa w ciąży a nadczynność tarczycy W okresie fizjologicznej ciąży zapotrzebowanie na jod zwiększa się o mniej więcej 50% [5]. Na skutek pobudzenia filtracji kłębuszkowej rośnie wydalanie nerkowe jodu z moczem, a także dochodzi do transferu przezłożyskowego jodu, zwłaszcza w drugim i trzecim trymestrze [1]. W przypadku, gdy nie zostanie zwiększona podaż jodu, dochodzi do obniżenia stężenia wolnej tyroksyny, rozwoju wola zarówno u matki, jak i u płodu oraz w przypadku wyczerpania możliwości kompensacyjnych – niedoczynności tarczycy, która ma katastrofalne skutki dla rozwoju psychomotorycznego dziecka [2]. Dlatego też w okresie planowania ciąży, podczas fizjologicznie przebiegającej ciąży oraz laktacji zaleca się spożywanie ok. 100 µg jodu w pożywieniu oraz dodatkowo suplementację 150 µg w postaci jodku potasu [3]. Autorzy aktualnych wytycznych American Thyroid Association (ATA) wskazują, iż nie ma konieczności, aby pacjentki leczone z powodu NT suplementowały dodatkowo jod [2]. Natomiast zgodnie z polskimi wytycznymi suplementację jodową powinny stosować wszystkie kobiety ciężarne i karmiące piersią, z wyjątkiem pacjentek z ciężką NT [6]. Tab. 2. Istotne elementy, jakie należy wziąć pod uwagę przy planowaniu sposobu leczenia nadczynności tarczycy u kobiet rozważających ciążę w przyszłości • wiek • stężenie TRAb • moment planowanego poczęcia (poniżej roku/powyżej roku) • objętość tarczycy • obecność zmian ogniskowych w tarczycy • wynik biopsji • orbitopatia • palenie tytoniu • preferencje pacjentki Nadczynność tarczycy a płodność i planowanie ciąży U wszystkich kobiet w wieku rozrodczym, u których wdrażamy leczenie NT, należy brać pod uwagę możliwość zajścia w ciążę, a także omówić z pacjentką ryzyko z tym związane i reguły postępowania w przypadku, gdy dojdzie do poczęcia. Wybór odpowiedniej metody leczenia (długotrwała farmakoterapia, leczenie radiojodem czy tyreoidektomia) w istotnym stopniu winien być podyktowany faktem, czy i kiedy pacjentka planuje ciążę. Kobiety leczone farmakologicznie należy poinformować o konieczności długotrwałego leczenia (12–18 miesięcy) oraz ryzyku nawrotów choroby, a w przypadku ciąży – potencjalnej możliwości wystąpienia wad płodu związanych z leczeniem tyreostatykami. Należy poinformować pacjentkę, iż optymalnym momentem poczęcia dziecka jest uzyskanie stabilnej eutyreozy, a najlepiej pełnej remisji choroby [2]. Nadczynność tarczycy może także negatywnie wpływać na płodność kobiety. Szacuje się, iż u 5,8% kobiet z NT stwierdza się pierwotną lub wtórną niepłodność. Patogeneza zaburzeń płodności w przebiegu NT jest złożona i nie do końca poznana. Prawdopodobnie istotną rolę odgrywa tu wpływ na wydzielanie hormonów osi podwzgórze–przysadka–jajnik, co skutkuje nieregularnością miesiączkowania z towarzyszącymi zaburzeniami homeostazy, oraz niezależny od czynności tarczycy wpływ autoimmunizacji [7]. Kobiety leczone tyreostatykami należy poinformować o konieczności niezwłocznego zgłoszenia się do lekarza w przypadku podejrzenia ciąży [6]. Pacjentki, u których planowane jest leczenie radiojodem, powinny zostać pouczone o konieczności odłożenia planów prokreacyjnych o 6–12 miesięcy po podaniu terapeutycznej dawki radioizotopu. Dodatkowo warto pamiętać, iż leczenie radiojodem nie jest optymalną metodą leczenia NT w przebiegu choroby Gravesa i Basedowa u pacjentek niewykluczających ciąży w przyszłości. Wiąże się bowiem z ryzykiem przetrwania przeciwciał przeciwko receptorowi dla TSH (TRAb) oraz ich transferu łożyskowego do płodu w trakcie ciąży, co może wywołać płodową NT. Warto zwrócić uwagę, iż może ona wystąpić nawet w przypadku, gdy u matki występuje już jatrogenna niedoczynność tarczycy, wymagająca leczenia L-tyroksyną [2]. Z kolei u pacjentek leczonych operacyjnie poczęcie dziecka można bezpiecznie planować już po mniej więcej trzech miesiącach od tyreoidektomii, pod warunkiem niepowikłanego przebiegu operacji, potwierdzenia łagodnego charakteru zmian w badaniu histopatologicznym oraz uzyskania optymalnego wyrównania hormonalnego na leczeniu substytucyjnym [3, 8]. Podsumowanie elementów, jakie należy uwzględnić przy planowaniu sposobu leczenia nadczynności tarczycy u kobiet rozważających ciążę w przyszłości, zamieszczono w tabeli 2. U pacjentek z chorobą Gravesa i Basedowa po tyreoidektomii, leczeniu radiojodem lub leczonych tyreostatykiem z powodu NT w momencie stwierdzenia ciąży zaleca się oznaczenie stężenia TRAb. Jeśli uzyskano prawidłowy wynik, nie ma potrzeby jego dalszego monitorowania [6]. Natomiast w przypadku stwierdzenia zwiększonego stężenia TRAb należy ponownie je oznaczyć w 18.–22. tygodniu oraz (jeśli nadal są podwyższone) kolejno w 30.–34. tygodniu ciąży [2]. W przypadku wysokich wartości należy wykonać również kontrolne oznaczenie TRAb u noworodka po narodzinach. U pacjentek z niekontrolowaną NT lub stężeniem TRAb przekraczającym trzy–pięciokrotność górnej granicy w drugiej połowie ciąży powinno się ściśle monitorować ultrasonograficznie stan płodu (czynność serca, rozwój, objętość płynu owodniowego, obecność wola) [3]. Nadczynność tarczycy w ciąży – epidemiologia U ok. 20% ciężarnych w pierwszym trymestrze ciąży obserwuje się obniżenie wartości TSH [9]. W większości przypadków jest to izolowana nieprawidłowość, a w przypadku, gdy wartości wolnych hormonów tarczycy są w normie i nie ma towarzyszących biochemicznych i ultrasonograficznych wykładników choroby tarczycy, należy uznać to za zjawisko fizjologiczne, a tym samym niewymagające leczenia. Wykładniki jawnej nadczynności tarczycy (gdy obniżeniu TSH towarzyszy zwiększone stężenie wolnej tyroksyny – FT4 i wolnej trijodotyroniny – FT3) stwierdza się u ok. 0,1–1% kobiet ciężarnych. Najczęstszą przyczyną jawnej NT u kobiet ciężarnych (występującą u 85% pacjentek) jest choroba Gravesa i Basedowa. Znacznie rzadziej ( 100 uderzeń/min, a także brak wzrostu masy ciała lub nawet chudnięcie [10]. Dla potwierdzenia NT konieczne jest wykonanie badań biochemicznych [1]. Pozatarczycowe manifestacje chorób tarczycy jak orbitopatia czy dermopatia tarczycowa są niezwykle rzadko spotykane w okresie ciąży [3, 10]. W przypadku stwierdzenia obniżonego stężenia TSH w pierwszym trymestrze ciąży należy przeprowadzić szczegółowe badanie podmiotowe i przedmiotowe oraz ocenić stężenie FT4. Bardzo istotnym elementem jest też wywiad rodzinny w kierunku chorób tarczycy. W wywiadzie osobniczym należy zwrócić szczególną uwagę na przebyte wcześniej choroby tarczycy oraz współistniejące schorzenia autoimmunizacyjne. Istotnym czynnikiem nadczynności indukowanej ciążą jest również ciąża bliźniacza ze względu na znacznie wyższe wartości β-HCG [1]. W kontekście objawów należy zapytać o występowanie niepowściągliwych wymiotów ciężarnych. Istotną rolę w różnicowaniu choroby Gravesa i Basedowa od innych przyczyn NT odgrywa oznaczenie TRAb i FT3 [10]. Badanie TRAb ma także bardzo istotne znaczenie dla przewidywania możliwości wystąpienia płodowej NT [2]. Pomocne w diagnostyce różnicowej może być również wykonanie badania USG tarczycy (stwierdzenie cech choroby autoimmunizacyjnej tarczycy, wzmożonego przepływu w badaniu Color Doppler, współistnienie zmian ogniskowych) [12]. Typowy obraz ultrasonograficzny tarczycy w przebiegu choroby Gravesa i Basedowa przedstawia ryc. 1. W przypadku identyfikacji współistniejących zmian ogniskowych należy wykonać diagnostykę cytologiczną według wskazań jak u pacjentek nieciężarnych [13]. Ryc. 1. Obraz ultrasonograficzny u pacjentki z nadczynnością tarczycy w przebiegu choroby Gravesa i Basedowa. Widoczne obniżenie echogeniczności tarczycy, niejednorodność oraz wzmożone unaczynienie miąższu gruczołu tarczowego Należy pamiętać, iż zarówno scyntygrafia diagnostyczna, jak i leczenie radioizotopowe są bezwzględnie przeciwwskazane u kobiet w okresie ciąży [2, 14]. Tabela 3 przedstawia wybrane czynniki pozwalające na różnicowanie przyczyny NT u kobiety ciężarnej [11, 15]. Tab. 3. Wybrane cechy przydatne w różnicowaniu przyczyn nadczynności tarczycy u ciężarnej [11, 15] Choroba Gravesa i Basedowa Przejściowa nadczynność indukowana ciążą Wole guzkowe nadczynne Rodzinna nadczynność tarczycy ograniczona do ciąży Dodatni wywiad lub cechy kliniczne chorób z autoimmunizacji +++ - - - Wole proste +++ - - - Guzki tarczycy ± - +++ - aTPO ± ± - - TRAb +++ - - - Leki przeciwtarczycowe tak raczej nie (β-adrenolityki, leczenie wspomagające, nawodnienie) tak raczej nie Nadczynność tarczycy – konsekwencje dla matki i dziecka Nadczynność tarczycy u matki może skutkować szeregiem niekorzystnych konsekwencji zarówno dla matki, przebiegu ciąży, jak i dla rozwoju płodu. U ciężarnej NT może sprzyjać wystąpieniu stanu przedrzucawkowego, a w skrajnych przypadkach może prowadzić do rozwoju niewydolności serca oraz przełomu tarczycowego. Zwiększone jest też ryzyko poronień i porodów przedwczesnych. U płodu obserwuje się zmniejszoną masę urodzeniową, a także zwiększone ryzyko wewnątrzmacicznego obumarcia płodu. Widoczne może być wole, tachykardia i obrzęk płodu. Ekspozycja na nadmierne stężenia hormonów tarczycy może wywołać przyspieszenie wieku kostnego, a nawet upośledzenie słuchu u dziecka. Podsumowanie potencjalnych konsekwencji jawnej nadczynności ukazuje ryc. 2. Należy jednak pamiętać, iż dotyczy to jawnej klinicznie NT (obniżonemu stężeniu TSH towarzyszą podwyższone wartości wolnych hormonów tarczycy). Wysokie stężenie TRAb odgrywa istotną rolę w rozwoju wrodzonej NT u dziecka [1]. Ultrasonograficznie u płodu zauważalne jest powiększenie i obniżona echogeniczność gruczołu oraz zwiększone przepływy w obrębie miąższu tarczycy w badaniu metodą Dopplera. U płodu obserwuje się przyspieszenie czynności serca, zahamowanie wewnątrzmacicznego wzrastania, zmniejszenie obwodu głowy (mikrocefalia – małogłowie) i wielowodzie. U noworodka obraz kliniczny może być różny. Dzieci mogą być drażliwe, łapczywie jedzą, mają skłonność do wymiotów i biegunek. Obserwuje się brak przyrostu masy ciała, gorączkę i zaczerwienienie skóry. Rzadko dzieci prezentują wytrzeszcz gałek ocznych, powiększenie gruczołu tarczowego i zespół tarczycowo-sercowy [2]. Leczenie nadczynności tarczycy w ciąży W leczeniu NT w przebiegu choroby Gravesa i Basedowa lub wola guzkowego nadczynnego stosuje się leki przeciwtarczycowe – tiamazol i propylotiouracyl (PTU) [16]. Zaleca się leczenie minimalnymi skutecznymi dawkami leków. Celem leczenia jest normalizacja wolnych hormonów tarczycy, aby znajdowały się w górnej jednej trzeciej zakresu referencyjnego [14]. Pacjentki z subkliniczną NT winny być jedynie ściśle kontrolowane, ponieważ ryzyko związane ze stosowaniem leków przeciwtarczycowych jest większe niż samej choroby, a potencjalne korzyści płynące z terapii – niepewne. Ryzyko dotyczy zarówno możliwych działań ubocznych, jak również przedawkowania leków, a co za tym idzie – wywołania niedoczynności tarczycy u płodu, z jej negatywnymi konsekwencjami dla rozwoju fizycznego i intelektualnego dziecka [2]. Ryc. 2. Potencjalne konsekwencje jawnej klinicznie nadczynności tarczycy w okresie ciąży dla matki i dziecka W badaniach nie wykazano, aby subkliniczna NT wiązała się z istotnym ryzykiem niekorzystnego przebiegu ciąży. Pojedyncze doniesienia wiązały jej występowanie z przedwczesnym oddzielaniem łożyska czy występowaniem porodu przedwczesnego. Istnieją nawet doniesienia, iż subkliniczna NT wiązała się z niższym ryzykiem występowania nadciśnienia indukowanego ciążą (efekt wazodylatacyjny hormonów tarczycy) [3, 17]. Leki przeciwtarczycowe przenikają barierę łożyskową i oddziałują na płód [6]. Stosowanie PTU wiąże się z ryzykiem ostrej niewydolności wątroby, podczas gdy stosowanie tiamazolu obarczone jest zagrożeniem wystąpienia wad płodu takich jak wrodzony niedorozwój skóry czy zarośnięcie nozdrzy [18], choć takie objawy rzadko opisywano także po leczeniu PTU [16]. W przypadku leczenia PTU należy monitorować próby wątrobowe co trzy–cztery tygodnie. Z kolei rzadkim powikłaniem leczenia tiamazolem może być agranulocytoza. Morfologię krwi należy zbadać zawsze w przypadku pojawienia się objawów anginy i gorączki [2, 14]. We wczesnej ciąży (do 16. tygodnia) lekiem z wyboru jest PTU w początkowej dawce 100–200 mg/dobę w trzech dawkach podzielonych. Jeśli kobieta leczona tiamazolem z powodu nadczynności tarczycy zajdzie w ciążę, należy niezwłocznie zamienić lek na PTU, stosując przelicznik dawki 1:20. W bardziej zaawansowanej ciąży można kontynuować leczenie PTU lub zmienić preparat na tiamazol w zalecanej dawce 10–20 mg/dobę w jednej lub dwóch dawkach podzielonych [14]. Natomiast jeśli pacjentka przed zajściem w ciążę miała wyrównaną nadczynność tarczycy na niewielkich dawkach tiamazolu (≤ 10 mg/dobę) lub PTU (≤ 200 mg/dobę), należy rozważyć odstawienie leku, a następnie kontrolować stan kliniczny oraz stężenie TSH i FT4 co jeden–dwa tygodnie. W przypadku utrzymującej się eutyreozy kontrolę w drugim i trzecim trymestrze można prowadzić co dwa–cztery tygodnie [6]. U kobiet po 16. tygodniu ciąży można kontynuować leczenie PTU lub zmienić lek na tiamazol. Nie zaleca się leczenia skojarzonego tyreostatykiem i L-tyroksyną (poza wyjątkowymi przypadkami izolowanej NT u płodu). Zabieg tyreoidektomii z powodu NT u kobiet ciężarnych (wykonywany optymalnie w drugim trymestrze ciąży) wykonuje się wyłącznie w wyjątkowych sytuacjach, do jakich należą: wystąpienie ciężkich objawów ubocznych leczenia tyreostatykami, konieczność stosowania dużych dawek leku czy brak współpracy ciężarnej z niekontrolowaną NT [2]. Stosowanie przez matkę takich leków przeciwtarczycowych w związku z NT może powodować u płodu rozwój wola oraz niedoczynność tarczycy [16]. W obrazie ultrasonograficznym obserwuje się wówczas odgięciowe ustawienie szyi płodu, co może utrudnić, a nawet uniemożliwić poród drogą pochwową. Zwykle zmniejszenie dawki leków wystarcza, aby zredukować rozmiary wola i przywrócić prawidłową czynność tarczycy płodu [3]. Zapamiętaj! Nadczynność tarczycy wymaga interdyscyplinarnej opieki ginekologa i endokrynologa, a jej konsekwencje u dziecka mogą wymagać leczenia z udziałem neonatologa czy pediatry. Wybór sposobu leczenia nadczynności tarczycy u pacjentek w wieku rozrodczym zależy od planów prokreacyjnych pacjentki. Jawna nadczynność tarczycy negatywnie oddziałuje na zdrowie matki, przebieg ciąży i rozwój dziecka oraz wymaga leczenia. Subkliniczna nadczynność tarczycy zwykle nie wymaga leczenia, a jedynie ścisłego monitorowania. Konieczność stosowania leków przeciwtarczycowych zależy od etiologii nadczynności tarczycy. Piśmiennictwo: Krassas Poppe K., Glinoer D. Thyroid function and human reproductive health. Endocr Rev 2010; 31 (5): 702-755. Doi: Alexander Pearce Brent Brown Chen H., Dosiou C., Grobman Laurberg P., Lazarus Mandel Peeters Sullivan S. 2017 Guidelines of the American Thyroid Association for the Diagnosis and Management of Thyroid Disease During Pregnancy and the Postpartum. Thyroid 2017; 27 (3): 315–389. Doi: Ruchała M., Szczepanek-Parulska E., Płaczkiewicz-Jankowska E. Diagnostyka i leczenie chorób tarczycy u kobiet w ciąży według wytycznych American Thyroid Association 2017. Med. Prakt 2017; 12: 48–59. Kostecka-Matyja M., Fedorowicz A., Bar-Andziak E., Bednarczuk T., Buziak-Bereza M., Dumnicka P., Górska M., Krasnodębska M., Niedźwiedzka B., Pach D., Ruchała, M., Siewko K., Solnica B., Sowiński J., Szelachowska M., Trofimiuk-Müldner M., Wachowiak-Ochmańska K., Hubalewska-Dydejczyk A. Reference Values for TSH and Free Thyroid Hormones in Healthy Pregnant Women in Poland: A Prospective, Multicenter Study. Eur Thyroid J 2017; 6 (2): 82–88. Doi: 453 061. Lazarus The importance of iodine in public health. Environ Geochem Health 2015; 37 (4): 605–618. Doi: Hubalewska-Dydejczyk A., Lewiński A., Milewicz A., Radowicki S., Poręba R., Karbownik-Lewińska M., Kostecka-Matyja M., Trofimiuk-Müldner M., Pach D., Zygmunt A., Bandurska-Stankiewicz E., Bar-Andziak E., Bednarczuk T., Buziak-Bereza M., Drews K., Gietka-Czernel M., Górska M., Jastrzębska H., Junik R., Nauman J., Niedziela M., Reroń A., Sowiński J., Sworczak K., Syrenicz A., Zgliczyński W. [Management of thyroid diseases during pregnancy]. Endokrynol Pol 2011; 62 (4): 362–381. Mintziori G., Kita M., Duntas L., Gouli, Consequences of hyperthyroidism in male and female fertility: pathophysiology and current management. J Endocrinol Invest 2016; 39 (8): 849–853. Doi: Krassas Markou The impact of thyroid diseases starting from birth on reproductive function. Hormones (Athens) 2019; 18 (4): 365–381. Doi: 156-y. Glinoer D. Personal considerations on the 2011 American Thyroid Association and the 2007 Endocrine Society pregnancy and thyroid disease guidelines. Thyroid 2011; 21 (10): 1049–1051. Doi: Chan Mandel Therapy insight: management of Graves’ disease during pregnancy. Nat Clin Pract Endocrinol Metab 2007; 3 (6): 470–478. Doi: De Groot L., Abalovich M., Alexander Amino N., Barbour L., Cobin Eastman Lazarus Luton D., Mandel Mestman J., Rovet J., Sullivan S. Management of thyroid dysfunction during pregnancy and postpartum: an Endocrine Society clinical practice guideline. J Clin Endocrinol Metab 2012; 97 (8): 2543–2565. Doi: Ruchała M., Szczepanek E. Thyroid ultrasound – a piece of cake? Endokrynol Pol 2010; 61 (3): 330–344. Jarząb B., Dedecjus M., Słowińska-Klencka D., Lewiński A., Adamczewski Z., Anielski R., Bagłaj M., Bałdys-Waligórska A., Barczyński M., Bednarczuk T., Bossowski A., Buziak-Bereza M., Chmielik E., Cichocki A., Czarniecka A., Czepczyński R., Dzięcioł J., Gawlik T., Handkiewicz-Junak D., Hasse-Lazar K., Hubalewska-Dydejczyk A., Jażdżewski K., Jurecka-Lubieniecka B., Kalemba M., Kamiński G., Karbownik-Lewińska M., Klencki M., Kos-Kudła B., Kotecka-Blicharz A., Kowalska A., Krajewska J., Kropińska A., Kukulska A., Kulik E., Kułakowski A., Kuzdak K., Lange D., Ledwon A., Lewandowska-Jabłońska E., Łącka K., Michalik B., Nasierowska-Guttmejer A., Nauman J., Niedziela M., Małecka-Tendera E., Oczko-Wojciechowska M., Olczyk T., Paliczka-Cieślik E., Pomorski L., Puch Z., Roskosz J., Ruchała M., Rusinek D., Sporny S., Stanek-Widera A., Stojcev Z., Syguła A., Syrenicz A., Szpak-Ulczok S., Tomkalski T., Wygoda Z., Włoch J., Zembala-Nożyńska E. Guidelines of Polish National Societies Diagnostics and Treatment of Thyroid Carcinoma. 2018 Update. Endokrynol Pol 2018; 69 (1): 34–74. Doi: Ross Burch Cooper Greenlee Laurberg P., Maia Rivkees Samuels M., Sosa Stan Walter 2016 American Thyroid Association Guidelines for Diagnosis and Management of Hyperthyroidism and Other Causes of Thyrotoxicosis. Thyroid 2016; 26 (10): 1343–1421. Doi: Stagnaro-Green A., Abalovich M., Alexander E., Azizi F., Mestman J., Negro R., Nixon A., Pearce Soldin Sullivan S., Wiersinga W. American Thyroid Association Taskforce on Thyroid Disease During, P., Postpartum: Guidelines of the American Thyroid Association for the diagnosis and management of thyroid disease during pregnancy and postpartum. Thyroid 2011; 21 (10): 1081–1125. Doi: Napier C., Pearce Rethinking antithyroid drugs in pregnancy. Clin Endocrinol (Oxf) 2015; 82 (4): 475–477. Doi: 577. Casey Leveno Thyroid disease in pregnancy. Obstet Gynecol 2006; 108 (5): 1283–1292. Doi: Hui L., Bianchi Prenatal pharmacotherapy for fetal anomalies: a 2011 update. Prenat Diagn 2011; 31 (7): 735–743. Doi:
Co więcej, ryzyko rozwoju niedoczynności tarczycy wzrasta wraz z naszym wiekiem. Natomiast nadczynność tarczycy może dotyczyć około 2% dorosłej populacji Polski, głównie kobiet w wieku od 20 do 40 lat. Sprawdź: Hashimoto – objawy, przyczyny, badania, leczenie. 15 objawów chorej tarczycy – niedoczynność i nadczynność tarczycy
Photo and Co/getty images Nadczynność tarczycy u dzieci to schorzenie, które klinicznie wyraża się najczęściej klasyczną grupą objawów: zwiększoną częstością pracy serca (tachykardią), powiększeniem tarczycy, czyli wolem, przyspieszeniem przemiany materii oraz towarzyszącym objawem w postaci miernego wytrzeszczu będącego symptomem oftalmopatii tarczycowej. Nadczynność tarczycy u noworodków i niemowląt jest bardzo rzadką chorobą. Częstość jej występowania zwiększa się stopniowo z wiekiem, a w okresie pokwitania (dojrzewania płciowego) następuje dodatkowo kilkukrotny wzrost zachorowalności u dzieci płci żeńskiej. Na czym polega nadczynność tarczycy u dzieci? Nadczynność tarczycy u dzieci jest chorobą związaną z obecnością we krwi nadmiernej ilości wolnych hormonów wydzielanych przez ten narząd, czyli trójjodotyroniny (fT3) i tyroksyny (fT4). W efekcie dochodzi do przyspieszenia tempa przemian metabolicznych, co prowadzi do pojawienia się klinicznych objawów choroby. Podstawowym powodem występowania nadczynności tarczycy u dzieci jest choroba Gravesa-Basedowa. Jest to schorzenie autoimmunologiczne, w przebiegu którego nieprawidłowe przeciwciała działają na receptory TSH – hormonu pobudzającego tarczycę. Jest to przyczyną zwiększenia jej aktywności i zaburzenia kontroli produkcji fT3 i fT4. Choroba powoduje ponad 60% zachorowań na nadczynność tarczycy u dzieci. Jeśli w ciąży kobieta z chorobą tarczycy ma niewyrównaną nadczynność tego narządu, to u dziecka jeszcze w życiu płodowym mogą również pojawić się podobne objawy. Może to doprowadzić do serii poważnych zaburzeń rozwojowych. Podstawowe objawy nadczynności tarczycy u dzieci Podstawowe objawy nadczynności tarczycy u dzieci wiążą się z nadmiernym tempem przemiany materii. Prowadzi to do zbyt dużej stymulacji układu krążenia, co zwykle objawia się przyspieszonym w sposób trwały, nawet w spoczynku, tętnem oraz podwyższonym skurczowym ciśnieniem tętniczym krwi. Charakterystycznym symptomem związanym z chorobami tarczycy u dzieci, w tym również jej nadczynności, jest wole (w łacińskiej nomenklaturze medycznej struma). To powiększenie tarczycy, które może mieć charakter jednolity lub guzkowy oraz, w zależności od typu schorzenia, obejmować jeden lub oba płaty oraz łączącą je cieśń. Zarys szyi jest często w sposób widoczny zniekształcony w dolnej części, poniżej chrząstki tarczowatej (czyli tzw. jabłka Adama). Jeśli dochodzi do zwiększenia objętości tarczycy, może to powodować dyskomfort, poczucie ucisku w obrębie przedniej części szyi, chrypkę lub problemy w przełykaniu. Kolejnym objawem, który towarzyszy nadczynności tarczycy u dzieci, jest orbitopatia tarczycowa, zwana również wytrzeszczem złośliwym lub oftalmopatią tarczycową. Zmiany chorobowe są efektem reakcji autoimmunologicznych pojawiających się w przebiegu choroby Gravesa-Basedowa i dotyczą tkanek miękkich oczodołów. Skutkiem tego typu odczynów jest trwały, powiększający się wytrzeszcz gałek ocznych, który sprawia, że twarz dziecka przyjmuje charakterystyczny wyraz. Takie powikłanie nadczynności tarczycy jest u dzieci obserwowane zdecydowanie częściej. Może mu towarzyszyć ból oraz ograniczenie ruchomości oczu, przekrwienie spojówek i dwojenie (podwójne widzenie). Wskutek nieprawidłowego ustawienia gałek w zaawansowanych stanach chorobowych może pojawić się niedomykalność powiek, a przy niewłaściwej pielęgnacji w takim przypadku – nawet owrzodzenie rogówki. Inne objawy nadczynności tarczycy u dzieci Do innych objawów nadczynności tarczycy u dzieci należą: zwiększona ruchliwość i pobudzenie motoryczne, problemy z koncentracją i snem, wypadanie włosów, zaczerwieniona, wilgotna skóra, przyspieszone procesy wzrostu i kostnienia, zaburzenia uwapnienia kości, przyspieszenie pracy jelit, z czym niekiedy wiążą się okresowe biegunki oraz zaburzenia wchłaniania, uszkodzenie wątroby i żółtaczka, u dziewczynek – opóźnienie dojrzewania płciowego i zaburzenia miesiączkowania. Ze względu na wynikające z nadmiernego poziomu hormonów tarczycy przyspieszenie metabolizmu, często obserwowanym zjawiskiem jest trwałe podwyższenie temperatury ciała. Jednocześnie u dzieci stwierdza się obniżoną, względem średniej dla danej populacji i wieku, masę ciała. Dzieci z nadczynnością tarczycy często mają z tego powodu bardzo duży apetyt. W sytuacji, gdy brak innych charakterystycznych objawów choroby, wśród opiekunów może powstać fałszywe przekonanie, że dziecko jest zdrowe (ma taką dobrą przemianę materii, że może jeść ile chce i nie tyje). Rozpoznawanie nadczynności tarczycy u dzieci Podstawą w rozpoznawaniu nadczynności tarczycy u dzieci jest prawidłowe zebranie wywiadu lekarskiego oraz wykonanie standardowego badania, które niekiedy pozwala na wychwycenie charakterystycznych objawów. Szczegółowej oceny wielkości i struktury tarczycy dokonuje się w trakcie badania ultrasonograficznego. Badania laboratoryjne (głównie fT3 i fT4 oraz TSH – hormonu tyreotropowego) pozwalają na potwierdzenie rozpoznania. Zobacz film: Jak działa tarczyca? Bibliografia: 1. D. Shoback, D. Gardner, Endokrynologia ogólna i kliniczna Greenspana, red. A Lewiński, Lublin 2011. 2. A. Jankowski, Podstawy pediatrii, Wrocław 2013.
nWzO. y5oq1zqyev.pages.dev/48y5oq1zqyev.pages.dev/329y5oq1zqyev.pages.dev/115y5oq1zqyev.pages.dev/136y5oq1zqyev.pages.dev/13y5oq1zqyev.pages.dev/179y5oq1zqyev.pages.dev/279y5oq1zqyev.pages.dev/260y5oq1zqyev.pages.dev/113
nadczynność tarczycy u dziecka forum
